Herfst
— Liederencyclus op gedichten van M. Vasalis —
|
Bezetting: SATB Koor, Engelse hoorn, Fagot, Viool (I en II), Altviool, Cello
Verschenen: 22 mei 2021
Gedicht: M. Vasalis
Duur: ± 10 minuten
ISBN: 9789461330161
ISMN: 9790803557146
Zangtekst: Nederlands
|
De titel van het gedicht verwijst naar mijn gevoel naar 'de herfst van het leven'. Wellicht na een lang en vol bestaan. Toch is het al in de eerste bundel van Vasalis verschenen - lang voor dat zij in 1998 overleed. Bovendien was zij net in de twintig of zelfs een teenager toen ze het schreef. Gezien de inhoud van het gedicht (zie hieronder) kan dat naar mijn gevoel alleen van grote empathie getuigen.
De compositie van dit lied was een gevecht: nóg meer dan anders een gevecht tegen de huidige moraal in de moderne 'klassieke' muziek van veel noten, wars van iedere tonaliteit en zo chaotisch mogelijk. Dat zijn allemaal ingrediënten die ik haat als heersende trend. Natuurlijk moduleer ik er rustig op los, maak ik gebruik niet-klassieke akkoorden, maar altijd overwogen: als de tekst (of het idee) erom vraagt kan de overgang scherp zijn, anders moet de modulatie onhoorbaar zijn voor de luisteraar. Schurende samenklanken (dissonanten) kunnen heel mooi zijn. Toch is voornaamste dat de muziek fijn is om naar te luisteren, bij voorkeur in een luie stoel - ik heb nog nooit een luie stoel ontmoet trouwens - met een glas rode wijn ernaast. Of de superieure pendant van dit beeld - tijdens een concert in rechtstreekse uitvoering in een theaterstoel.
Deze compositie is gedurfd: de muziek is meer een rustige wandeling dan een hardloopwedstrijd. Van het begin tot het einde.
Als u enigszins geschoold bent in de muziek, kunt u via de partituur wellicht het a-b-c-d-e-f als dominante structuur ontdekken.
De strijkers, blazers en iets mindere mate de koorleden krijgen veel lange noten voorgeschoteld. Technische hoogstandjes zijn er niet, alhoewel het stuk - juist door dit tempo en de lange noten - moeilijk is om uit voeren. Iedere noot telt en bij de geringste fout val je als musicus door de mand omdat melodielijn, contrapunt, harmonie, tempo en stilte altijd met elkaar samenhangen.
Het zij zo.
Het gedicht van Vasalis spreekt voor zichzelf. De dichteres maakt af en toe gebruik van woordcontracties en van woorden die veel mensen al niet meer kennen omdat ze in de tachtig jaar na verschijning ernstig in onbruik zijn geraakt. Als taalpurist accepteer ik dat natuurlijk - net als de mores van de muziek verandert taal - maar vind het soms ook jammer als er een woord verdwijnt.
Het zij zo.
Voor de mensen die Vasalis nog niet kennen: M. Vasalis is het pseudoniem van Margaretha Droogleever Fortuyn-Leenmans. Ze was een Nederlandse dichteres en van beroep ook psychiater. Ze leefde van 1909 tot 1998.
In 1982 kreeg zij de P.C. Hooftprijs en in hetzelfde jaar verscheen haar laatste dichtwerk, waaronder ook een aantal novellen.
Al in 1988 schreef ik mijn eerste compositie op het gedicht
Skelet van haar - een wellicht niet zo toegankelijke titel - maar dat is maar schijn. Het is een mooi verhaal. U kunt
hier naar die compositie luisteren en het gedicht lezen. Ik heb er later een pianobegeleiding aan toegevoegd en onlangs kleine tempi-aanpassingen gemaakt. Voor het gebruik van dat gedicht heeft zij mij persoonlijk toestemming gegeven destijds en ze vond het resultaat heel mooi.
In deze cyclus van liederen zijn tot nu toe verschenen:
1. Mijn voorjaar en mijn lief zijn heen
2. Skelet
3. Tijd
4. De Idioot in het bad
5. Herfst
Klik in het menu bovenaan deze pagina op
Composities om naar de verschillende liederen te gaan.
De uitgeverij Van Oorschot heeft overigens recentelijk een bundel van het
verzameld werk van haar uitgegeven - op papier- en in e-boekvorm. Mocht u geïnteresseerd zijn, dan vindt u
hier de link.
Ook is er onlangs een
biografie van Vasalis verschenen, geschreven door Maaike Meijer met de titel "M.Vasalis. Een biografie". Uitgeverij van Oorschot, ISBN: 9789028241497. In iedere boekhandel te koop.
Even voor de goede orde: ik heb geen aandeel in de verkoopresultaten van beide boeken.
Op
Wikipedia is verder veel meer informatie over M.Vasalis te vinden.
Aristos
Het gedicht
Herfst
Nooit ben ik meer in mijn gedachten groot,
steeds zeldner denk ik dat mijn werkelijk wezen
zich tonen zal en durven te genezen
van de steeds naderende duidelijker dood.
Vandaag zag ik de hemel door het weemlend lover
verbleken tot een doodlijk zuivere helderheid.
Ik heb mezelf nog van geen ding bevrijd
en er is haast geen tijd meer voor mij over.
Er ruist een hoge ruime wind
door de recht opgerezen bomen;
aan het zwarte water is een hert gekomen,
en door het oevergras schijnt laag de zon...
Dit is het enig antwoord, dat ik vind,
dat mij bevrijden zou, zo ik ’t vertalen kon.
U kunt zich hieronder een indruk vormen van het lied.
Ik raad u af om de muziek via een mobiele telefoon, tablet of laptop te beluisteren. Dat kan een teleurstelling worden, tenzij u een erg goede koptelefoon gebruikt. Voor een enigszins acceptabele weergave is een computer met een goede geluidsinstallatie nodig!
Ter notitie:
Deze muziek is een elektronische representatie en is daarom niet vergelijkbaar met een menselijke uitvoering!
U hoort bijvoorbeeld niet de uitgesproken woorden, maar slechts "aah" en "ooh" van de solist en het koor.
De instrumenten zijn daarentegen behoorlijk natuurgetrouw dankzij de modernste elektronica.
Blijft echter dat het geheel de interpretatie van de dirigent / musici mist en klinkt daardoor wellicht enigszins steriel.
|
© De volledige auteursrechten van de muziek (ook van deze elektronische variant) zijn gedeponeerd.
Dat wil zeggen dat u het uitsluitend kunt beluisteren maar niet in zijn geheel en niet gedeeltelijk mag gebruiken voor uw eigen doeleinden. Laat staan het verspreiden of voor eigen opvoeringen of producties gebruiken. Citaatrecht regelt u via de uitgever en/of via de Buma/Stemra.
|
Abonneer u op de lijst op Youtube van mijn werk (kanaal).
U kunt de werken overal waar u Internet heeft, achter elkaar of afzonderlijk beluisteren.
Als u zich abonneert, ontvangt u van Youtube een mailtje op het moment dat ik een compositie heb toegevoegd.
Klik op de ikoon hieronder.
Wij hebben ons best gedaan deze site zo eenvoudig en zo snel mogelijk te houden.
Wij adviseren een pc of tablet te gebruiken, ondanks het feit dat de site zich zoveel mogelijk
aan de afmetingen van uw apparaat aanpast en dus ook een mobiel gebruikt kan worden. Voor het beluisteren van de composities via internet is een computer en een goede geluidsinstallatie nodig.
Site gemaakt door: © Galaxa Design - kopiëren van de site, noch van een deel van inhoud, de muziek of de afbeeldingen is niet toegestaan,
zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor contact met de uitgever gelieve naar de uitgeverij gebruiken. Voor contact met de componist graag contact met de componist gebruiken.
Hier vindt u de lijst met composities op gedichten van M. Vasalis op YOUTUBE: