Время сердцу быть в покое
Het moment waarop het hart tot rust komt
— Op een gedicht van Michail Lermontov —
Bezetting: Solo tenor, 4-stemmig Koor SATB, Bes-klarinet, Viool en Violoncello Verschenen: 14 juli 2020 Gedicht: Michail Lermontov Duur: ± 16:16 min
ISBN: 9789461331335 ISMN: 9790803557122
Zangtekst: Russisch Bijgevoegd:Transliteratie van het Russisch voor Nederlandstaligen, de juiste transcriptie van de uitspraak (in de muziek) en uiteraard de vertaling voor het goede begrip van de tekst (zie ook hieronder).
Onderzoekers schrijven het model van liefdesfilosofische teksten uit 1832 toe aan de 'Ivanovo-cyclus' - een reeks gedichten van Lermontov, die beïnvloed werd door de passie die hij voor Natalia Ivanova voelde. Het motief van de garanties van liefde, die de hoofdrol speelt in het gedicht Het moment waarop het hart kalmeert valt in het patroon van zijn disharmonie in relaties, wanneer de dorst naar geluk verandert in bedrogen hoop, verraad en verwijten.
Als een specifieke bron die de ideologische inhoud van de eerste strofe van dit gedicht beïnvloedde, wordt een gedicht, dat Byron op de dag van zijn 36e verjaardag had gemaakt, genoemd. De romantische motieven van hartdoofheid en vergeten van gevoelens, afscheid in liefde en hoop, door Lord Byron benoemd, trokken de jonge Lermontov aan.
De lyrische held meldt het begin van afkoeling van liefdesgevoelens en neemt zijn toevlucht tot het beeld van het hart. De opwinding van 'redeloze passie' wordt vervangen door een tijd van rust, waarin de kalmerende ervaringen slechts een weerspiegeling zijn van de gebeurtenissen die zijn verstreken.
In het twee volgende coupletten verschijnt een nieuw origineel thema van wrok, protest en verwijten gericht aan de voormalige minnares. Er worden beschuldigingen van wreedheid en arrogantie gehoord. Het is veelbetekenend dat het vrouwelijke beeld niet het vermogen wordt ontzegd om lief te hebben, maar de heldin, aangegeven door het lyrische 'je/jij', probeert om de een of andere reden haar 'hartzeer' te verbergen, uit angst voor een heropleving van de liefde.
De artistieke ruimte van het werk omvat twee landschapsschetsen en de laconieke vermelding van de zee, overigens geboren in het eerste couplet, gaat vooraf aan het verschijnen van het uiteindelijke gedetailleerde beeld: rotsblokken aan de kust, door de elementen van elkaar gescheiden, behoren tot de beelden van het creatieve systeem die Lermontov oproept. De dichter wordt aangetrokken door het idee van een diepe intieme verbinding tussen de twee principes, die achter de visuele verdeeldheid ligt. Met een symbolisch landschap trekt de dichter een parallel tussen het beeld van de natuur en de ervaringen van de held.
(Gebaseerd op een ongesigneerde analyse van dit gedicht op de Russische site: pishi-stihi.ru - de vertaling is van mij)
Het is de bedoeling dit lied in het Russisch te zingen. De partituur bevat een nauwgezette transliteratie/transcriptie en uitspraakhandleiding voor Nederlandstaligen die geen Russisch spreken. Voor het goede begrip van de tekst is een vertaling in de partituur toegevoegd (zie ook hieronder).
Aristos
P.S.: Transliteratie wil zeggen de letters van het Cyrillische alfabet letterlijk min of meer naar onze Latijnse letters om te zetten. Transcriptie wil zeggen, dat bij het weergeven van de tekst in Latijnse tekens ook de uitspraak is meegenomen. Voorbeeld: "большой" kent u van het theater in St. Petersburg, het Bolshoj Theater. Dit is een (bijna volledige) transliteratie. Bij een transcriptie zou dit "Baljšoi" worden omdat:
A) lettergrepen met een o in Russische woorden die geen accent hebben, als a worden uitgesproken. U voelt hem al aankomen: het accent op dit woord ligt op de tweede lettergreep,
B) door de j achter de l, is die l niet meer knalhard in uitspraak, maar zachter,
C) omdat een š een symbool is van het sje in bijvoorbeeld ons woord meisje.
Lijkt ingewikkeld, maar uiteindelijk zijn er voor zangers maar een paar regels te leren om het Russische zo vlekkeloos mogelijk te kunnen uitspreken - naast het muzikale geheugen is er vast nog wel plaats voor de tekstuitspraak!
Het gedicht
1
Время сердцу быть в покое
от волненья своего
с той минуты, как другое
уж не бьётся для него.
2
Но пускай оно трепещет,
то безумной страсти след,
tак всё бурно море плещет,
хоть над ним уж бури нет!
3
Неужли ты не видала
в час разлуки роковой,
как слеза моя блистала,
чтоб упасть перед тобой?
4
Ты отвергнула с презреньем
жертву лучшую мою,
ты боялась сожаленьем
воскресить любовь свою.
5
Но сердечного недуга
не могла ты утаить.
Слишком знаем мы друг друга,
чтоб друг друга позабыть.
6
Так расселись под громами,
видел я, в единый миг.
Пощаженные веками
два утеса бреговых.
7
Но приметно сохранила
знаки каждая скала,
что природа съединила,
а судьба их развела.
De vertaling
1
Het moment waarop het hart tot rust komt
van opwinding en onrust,
is als er geen ander hart
meer voor hem klopt.
2
Maar toch blijft het hevig kloppen,
in het spoor van redeloze passie,
zoals iedere zeestorm golven maakt,
ook al is de storm gaan liggen!
3
Zag je werkelijk niet
tijdens onze fatale scheiding,
hoe mijn tranen glommen,
en voor jou ter aarde vielen?
4
Je verwierp minachtend
mijn beste aanbod,
angstig als je was voor spijt
je liefde nieuw leven in te blazen.
5
Maar je hartzeer
kon je niet verbergen.
We kennen elkaar te goed
om de ander te vergeten.
6
Zo zaten we in een donderstorm,
zag ik in één oogopslag.
Eeuwenlang gespaard gebleven,
twee rotsblokken aan de kust.
U kunt zich hieronder een indruk vormen van het lied.
Ik raad u af om de muziek via een mobiele telefoon, tablet of laptop te beluisteren. Dat kan een teleurstelling worden, tenzij u een erg goede koptelefoon gebruikt. Voor een enigszins acceptabele weergave is een computer met een goede geluidsinstallatie nodig!
Ter notitie:
Deze muziek is een elektronische representatie en is daarom niet vergelijkbaar met een menselijke uitvoering!
U hoort bijvoorbeeld niet de uitgesproken woorden, maar slechts "aah" en "ooh" van de solist en het koor.
De instrumenten zijn daarentegen behoorlijk natuurgetrouw dankzij de modernste elektronica.
Blijft echter dat het geheel de interpretatie van de dirigent / musici mist en klinkt daardoor wellicht enigszins steriel.
Abonneer u op de lijst op Youtube van mijn werk (kanaal). U kunt de werken overal waar u Internet heeft, achter elkaar of afzonderlijk beluisteren.
Als u zich abonneert, ontvangt u van Youtube een mailtje op het moment dat ik een compositie heb toegevoegd.
Klik op de ikoon hieronder.