Lermontov schreef dit gedicht in 1841, in het jaar van zijn geweldadige dood bij een duel, waarin hij níet wilde schieten, maar zijn beledigde opponent - de gewezen officier Martynov - wèl. Lermontov zou tijdens een concert van de vorst Troebetskoj bij het aanslaan van het laatste akkoord de fatale woorden over Martynov, die ook aanwezig was als toehoorder 'Un montagnard au grand poignard' hebben gesproken (Een bergbewoner met een grote dolk). Zie een artikel van Bert Lantink in de Volkskrant van 19 juli 1997.
Toch denken velen, dat Lermontov eigenlijk best dood wilde, door de uitdaging voor dit duel met Martynov te accepteren. We zullen het nooit weten. Persoonlijk denk ik, dat Michail Lermontov er zó van overtuigd was dat zijn opponent niet zou schieten dat hij het risico nam.
Dit gedicht staat wat mij betreft in de traditie van zijn passievol door romantiek gedreven leven, zoals vrijwel al zijn andere gedichten.
Volgens Youtube is dit gedicht vaker getoonzet. Ik heb de namen gezien, maar er met opzet nooit naar geluisterd, om mijn eigen interpretatie en gevoel niet in de weg te staan. Bovendien lijkt er een verschil in benadering van de muziek te zitten: (pop-)ballade versus mijn klassieke benadering met eigen idioom.
Mijn vertaling heeft overigens niet de bedoeling om een nieuw Nederlands gedicht in het leven te roepen. Het is bedoeld ter referentie voor de musici en de luisteraars, waarvan ik mij kan voorstellen dat ze graag willen weten wàt ze zingen.
Temeer omdat mijn muziek in dezelfde traditie als de Renaissance op de tekst is gebaseerd. Mijn benadering zou je "arioso" kunnen noemen - de tekst is belangrijk en wordt te pas (nee: niet te onpas) ter wille van mooie muziek herhaald.
Het is de bedoeling dit lied in het Russisch te zingen. De partituur bevat een nauwgezette transliteratie/transcriptie en uitspraakhandleiding voor Nederlandstaligen die geen Russisch spreken. Voor het goede begrip van de tekst is een vertaling in de partituur toegevoegd (zie ook hieronder).
Het gedicht
Выхожу один я на дорогу,
Сквозь туман кремнистый путь блестит.
Ночь тиха. Пустыня внемлет Богу,
и звезда с звездою говорит.
В небесах торжественно и чудно!
Спит земля в сияньи голубом.
Что же мне так больно и так трудно?
Жду ль чего? Жалею ли о чём?
Уж не жду от жизни ничего я,
и не жаль мне прошлого ничуть.
Я ищу свободы и покоя!
Я б хотел забыться и заснуть!
Но не тем холодным сном могилы.
Я б желал навеки так заснуть,
чтоб в груди дремали жизни силы,
чтоб, дыша, вздымалась тихо грудь.
Чтоб всю ночь, весь день, мой слух лелея,
про любовь мне сладкий голос пел.
Надо мной чтоб, вечно зеленея,
тёмный дуб склонялся и шумел.
De vertaling
Ik ben alleen op weg gegaan,
door de mist glimmen de kiezels op de weg.
De nacht is rustig. De leegte lijkt op God te wachten
en een ster is in gesprek met andere sterren.
Aan de hemel is het wonderschoon en feestelijk!
De aarde slaapt onder het hemelsblauwe licht.
Waarom voel ik me dan zo slecht en bedrukt?
Wacht ik ergens op? Heb ik ergens spijt van?
Van het leven verwacht ik al niets meer
en van het verleden heb ik absoluut geen spijt.
Ik zoek de vrijheid en de rust!
Ik wil graag slapen in zorgeloosheid!
Maar niet die slaap van graf en kilte.
Ik wenste zo voor altijd in te slapen,
zodat in mijn borst de levenskracht sluimert,
zodat mijn adem de borst rustig doet rijzen.
Zodat de hele nacht, de hele dag, mijn gehoor
met een zoetgevooisde stem van liefde vervuld wordt.
Ik wil een donkere eik die eeuwig groen blijft
en ruisend naar mij overhelt.
(© Vertaling: Aristos)
U kunt zich hieronder een indruk vormen van het lied.